Mensen die voor het eerst een glas natuurwijn in hun handen krijgen, kijken vaak vreemd op. Natuurwijn is ongefilterd, waardoor het er in het glas uitziet als troebele appelsap. Het ruikt ook heel anders dan ‘gewone’ wijn. De smaakbeleving is echter compleet uniek, dus het is ook niet zo verwonderlijk dat natuurwijn steeds populairder wordt. Maar wanneer mag wijn nu natuurwijn worden genoemd? Is natuurwijn per definitie biologisch? En zijn er ook natuurwijn keurmerken?

HOE IS NATUURWIJN ONTSTAAN?

In de jaren 80 van de vorige eeuw was er de vin industriel – wijnen werden steeds kunstmatiger. Oenologische hulpmiddelen (zoals gisten, enzymen en stabilisatoren) werden in feite niet meer als hulpmiddelen beschouwd, maar als pure noodzaak. Het gevolg hiervan was dat er minder vinificatie fouten plaatsvonden, maar ook dat de wijnen steeds minder expressie kregen. Ze gingen steeds meer op elkaar lijken. De biodynamische wijnpionier Jean-Pierre Frick vergelijkt die moderne oenologie ook wel met het photoshoppen van wijn. Als tegenbeweging voor vin industriel ontstond vin naturel, oftewel natuurwijn. De natuurwijn producenten hadden zeer weinig vertrouwen in de Europese regelgeving, waardoor zij aanvankelijk besloten zonder regels te werken. Dit zorgde echter voor heel wat onduidelijkheid bij de consument.

WANNEER MAG JE WIJN NATUURWIJN NOEMEN?

Natuurwijn, oftewel vin naturel, is wijn zonder chemische toevoegingen en met een minimale hoeveelheid sulfiet. Over het algemeen mogen we van natuurwijn spreken wanneer de volgende criteria worden gehanteerd:

• De druiven moeten biologisch of biodynamisch worden verbouwd (met of zonder certificaat);
• De wijngaard mag niet geïrrigeerd worden;
• De druiven moeten met de hand worden geoogst;
• Er mogen uitsluitend natuurlijke gistcellen of bacteriën gebruikt worden – geen gekweekte;
• En geen suikers aan de wijn worden toegevoegd;
• De zuurgraad mag niet worden aangepast;
• De wijn mag geen toevoegingen bevatten voor het aanpassen van kleur, mondgevoel, mineraliteit, enz;
• Geen smaaktoevoegingen bevatten;
• Niet of slechts minimaal gefilterd zijn.

Is natuurwijn dan altijd biologisch? Nou, nee. Natuurwijn producenten kunnen ervoor kiezen om biologisch of biodynamisch te werken. Maar dit wordt niet door alle natuurwijn organisaties verplicht, en gebeurt dus ook niet altijd.

BESTAAN ER REGELS VOOR HET PRODUCEREN VAN NATUURWIJN?

In Europa zijn er vier organisaties die zich bezighouden met regels omtrent natuurwijn. Dat zijn:

• Vins Sans Aucun Intrant Ni Sulfite (Vins S.A.I.N.S.)
• Association des Vins Naturels (AVN)
• VINNATUR
• Vini Veri

Leden die bij deze organisaties zijn aangesloten houden zich aan de onderling afgesproken regels.

Het Franse Vins S.A.I.N.S. stelt bijvoorbeeld dat er geen chemie in de wijngaard mag worden gebruikt, en dat de wijnen geen toevoegingen (ook geen sulfiet) mogen bevatten. AVN heeft haar regels in 2015 aangescherpt, en stelt dat de producenten van natuurwijn biologisch gecertificeerd moeten zijn. Volgens hen mag er ook in de wijnkelder niets aan de wijnen worden toegevoegd. De Italiaanse organisaties VINNATUR en Vini Veri verbieden het toepassen van oenologische hulpmiddelen en accepteren alleen wijnen met minder dan 50 mg/l sulfiet. VINNATUR laat jaarlijks al haar leden controleren door één van hun wijnen te analyseren op sulfiet en residuen van bestrijdingsmiddelen.

Echte keuringsinstanties voor natuurwijn zijn er echter niet, en er is vooralsnog dus ook geen officieel keurmerk.